(Караңыз: Жаныбарлардын айкелдери)

Арстанды жунгли падышасы деп аташат жана жаныбарлар дүйнөсүнүн кызыктуу жандыктары. Жаратылыш дүйнөсүнөн тышкары мифологияда канаттуу арстан катары да өзгөчө орунду ээлейт.
Канаттуу арстан мифологиясы көптөгөн маданияттарда, өзгөчө Месопотамия, Перс жана Египет мифологиясында кеңири таралган. Канаттуу арстан мифтик жандык, кээ бир маданияттарда Гриффин деп аталат - арстан жана бүркүт өзгөчөлүктөрү бар жандык.

Искусство дүйнөсүндө живописте жана скульптурада, өзгөчө канаттуу арстандын айкели катары адабиятта кеңири колдонулуп, жада калса желектерге түшүрүлгөн. Эрдикти, асылдыкты, падышалыкты, күчтү, улуулукту жана коркпогондукту билдирген арстандын символикасы менен көпчүлүк адамдар тааныш болсо да, канаттуу арстандын символикасын көптөр биле бербейт.

Ар кайсы маданияттарда канаттуу арстан үчүн ар кандай маани бар болсо да, канаттуу арстан гриффин катары кеңири белгилүү. Байыркы доорлорго таандык Ыйык Марктын Арстаны Венециянын колдоочусу Ыйык Марк Евангелисттин символу болгон канаттуу арстан. Ыйык Марктын символу — бүркүт-арстан жандык, ал Венециянын салттуу символу болуп саналат жана мурда Венеция Республикасына таандык болгон.
Бул күч менен дароо жана уникалдуу инсандыкты билдирет. Бирок арстан дагы эмнени билдирет, канаттуу арстан эмне деп аталат жана канаттуу арстан эмнени билдирет?

(Караңыз: Жаныбарлардын айкелдери)

Канаттуу Арстан эмне деп аталат?

Ар кандай мифологияларда, анын ичинде грек тилинде мифтик жандык канаттуу арстан – денеси арстандын денеси, бүркүттүн башы жана канаттары гриффин деп аталат. Бул кудуреттүү жандык жер менен асманды башкарууну билдирет жана күч жана даанышмандык менен байланышкан. Гриффин байыркы Жакынкы Чыгыштагы жана Жер Ортолук деңизиндеги эң популярдуу жана эң мыкты декоративдик мотив болгон.

Гриффиндин искусствонун символу катары келип чыгышынын документалдуу убактысы жок болсо да, ал Левантта биздин заманга чейинки 2-кылымда пайда болгон. Биздин заманга чейинки 14-кылымга чейин бул кереметтүү жандыктар Батыш Азияга жана Грецияга живопись жана скульптура жагынан да тараган.
Канаттуу арстан адамдарга сулуулуктун, күчтүн жана күчтүн символун берген. Грек мифологиясында канаттуу арстан дагы деле популярдуулугу күчтүү.

Канаттуу Арстандын символикасы

Канаттуу арстандын символикасын бир нече маданияттарда кездештирүүгө болот. Канаттуу арстандын кеңири белгилүү символу ыйык, евангелист жана Ыйык Марк үчүн. Бул мифологиялык символдо канаттуу канаттуу арстан чагылдырылган.
Венециянын салттуу символу болуу менен бирге, канаттуу арстан да акылмандыкты, билимди жана адилеттиктин универсалдуу символу болгон кылычты билдирет. Ал расмий же саясий мааниге ээ болбосо да, канаттуу арстандын элдик жана диний теги бар.

Канаттуу арстан – Венеция лагуна шаары, байыркы Серениссима Республикасынын, муниципалитеттин, провинциянын жана Италиянын Венето аймагынын популярдуу туристтик жеринин эмблемасы. Ал ошондой эле италиялык деңиз флотунун гербинин бир бөлүгү болуп саналат.
Мындан тышкары, бул канаттуу мифтик арстан Серениссима Республикасы башкарган бардык шаарлардын аянттарында жана тарыхый имараттарында кеңири таралган. Канаттуу арстан Венециянын жарандык, аскердик жана диний төш белгилеринде желектерде да, тыйындарда да бар.

Тарыхта дүйнө жүзү боюнча канаттуу арстандын көптөгөн популярдуу сүрөттөрү болгон. Аны адабиятта, канаттуу арстан статуяларында, канаттуу грифон арстандарында ж.б. Канаттуу арстан мифологиясынын ар кандай өкүлчүлүктөрү жөнүндө көбүрөөк билүү үчүн окуу

Венециянын канаттуу арстаны

(Караңыз: Жаныбарлардын айкелдери)

Венециянын канаттуу арстаны адамзат тарыхындагы эң популярдуу мифтик канаттуу арстандардын бири. Ал апостол болгон Эвангелист, Ыйык Марктын символу. Сент-Марктын сөөгү Египеттин Александрия шаарындагы мүрзөдөн уурдалып кеткенден кийин Венециянын коргоочусу болуп эсептелет.
Ыйык Марктын символу, Венеция Арстаны — Италиянын Венеция шаарындагы Сан-Марко аянтындагы байыркы коло канаттуу арстандын айкели. Скульптура Аянттагы эки чоң гранит колоннасынын биринин үстүндө турат, анда шаардын эки колдоочу ыйыктарынын байыркы символдору бар.

Бул канаттуу арстандын айкели ар кандай мезгилде жаралган ар кандай коло бөлүктөрүнүн курамынан турат. Тарыхта көп жолу кеңири реставрация жана оңдоо иштеринен өткөн. Тарыхчылардын айтымында, баштапкы статуя азыркы фигурадан кыйла айырмаланып турган. Көптөр христианчылыкка чейин арстандын Ыйык Марк менен эч кандай байланышы жок болушу мүмкүн деп эсептешет.

Гриффин

(Караңыз: Жаныбарлардын айкелдери)

Гриффин бир жолу нике институттары боюнча Чиркөөнүн идеалдары үчүн христиан символу катары эсептелген. Ал ошондой эле тарыхтын кайсы бир мезгилинде Иса Машаякты символдоштурган. Гриффин — арстандын денеси, куйругу жана арткы буттары, бүркүттүн башы жана канаттары менен өзгөргөн мифологиялык жандык; кээде анын алдыңкы буту катары бүркүттүн тырмактары менен сүрөттөлөт.
Гриффиндин бир нече символу бар, бирок ал негизинен бийликти, падышалыкты жана эрдикти билдирет.

Бирок Гриффин эмнени билдирет? Орто кылымдарда арстан денеси бар бүркүттүн символу өзгөчө улуу жана күчтүү жан деп эсептелген. Себеби жөнөкөй эле: арстан жердин падышасы, ал эми бүркүт асмандын падышасы деп эсептелип, Гриффинди үстөмдүк кылган жана коркунучтуу жандыкка айландырган.

Гриффин - байыркы гректердин эң популярдуу мифологиялык жандыктарынын бири. Канаттуу Рим арстанынын символу да күн кудайы Аполлон менен байланышкан, анткени ал күн сыяктуу күчтүү жана коркууга жана урматтоого татыктуу болгон. Бир нече грек жана рим тексттеринде грифондор Борбордук Азиядагы алтын кендери менен байланыштырылат.

Ламасунун канаттуу арстаны

(Караңыз: Жаныбарлардын айкелдери)

Ламасунун символу адегенде шумер доорунда кудай катары сүрөттөлүп, Ламма деп аталган. Бирок Ассирия доорунда ал адам менен канаттуулардын же бука же арстандын гибриди катары сүрөттөлгөн. Анын денеси букачардын же канаттуу арстандын, канаттуулардын канаттары менен коштолуп, Ламассу деп аталат. Кээ бир адабияттарда символ кудай менен байланышкан.

Ал акылды жана күчтү символдоштурган. Бүркүттүн канаттары арстандын өзгөчөлүктөрүн көзөмөлдөп, күчөтүүчү күн кудайы менен байланышкан, ал эми адамдын башы канаттуу арстандын акылын билдирет. Канаттуу арстан руханий мааниге ээ жана адатта ар кандай маданияттарда бир нече кудайлар жана кудайлар менен байланышкан.